fbpx
blog

Podstawienia Eulera I rodzaju

Krystian Karczyński

Założyciel i szef serwisu eTrapez.

Magister matematyki Politechniki Poznańskiej. Korepetytor matematyki z wieloletnim stażem. Twórca pierwszych Kursów eTrapez, które zdobyły ogromną popularność wśród studentów w całej Polsce.

Mieszka w Szczecinie. Lubi spacery po lesie, plażowanie i kajaki.


Podstawienia Eulera – komu to potrzebne?

Podstawienia Eulera w całkach nieoznaczonych są następną rzeczą, którą wprowadza się po całkach wymiernych, całkach trygonometrycznych i całkach z pierwiastkami (albo według niektórych klasyfikacji: “całkach niewymiernych”). Co oznacza, że większość studentów nie będzie miała przyjemności się z nimi spotkać, nie ująłem ich także w moim Kursie Całek Nieoznaczonych .

Pozostaje jednak całkiem spora grupa studentów na kierunkach matematycznych, albo naprawdę, naprawdę “mocnych” matematycznie, którzy z podstawieniami Eulera muszą się zmierzyć i tych (a także ciekawych) zapraszam. Omówię wszystkie trzy rodzaje podstawień Eulera (w tym poście wezmę się za I rodzaj) i do każdego zrobię po jednym przykładzie.

Jedziemy.

Jakie całki rozwiązujemy podstawieniami Eulera?

Podstawieniami Eulera rozwalamy całki typu:

…czyli jakieś dowolne związki   i  . Można je więc potraktować jako pewne “przedłużenie” tematu całek z pierwiastkami (“niewymiernych”).

Podstawieniami Eulera rozwalamy całki, których nie da się rozwiązać prościej, oczywiście. Na przykład całka:

to jest całka, w której mamy związek i ale można ją rozwiązać bardzo prosto przez głupie podstawienie: . Nie strzelamy więc z armaty do wróbla i w takich prostych całkach nie męczymy się Eulerem.

Weźmy jednak całkę:

Widzimy, że sytuacja jest poważniejsza, sprawy nie rozwiążą nam znane wcześniej podstawienia , czy  (nie wyznaczymy z nich ).

Potrzebujemy nowej broni.

Podstawienia Eulera – I rodzaj

Mając całkę:

w której a greater than 0,

stosujemy podstawienie:

, podnosimy obie strony do kwadratu, składniki  się skracają (i o to chodzi), wyznaczamy (w kolejności):

, wyrażone związkami t, podstawiamy do całki wyjściowej:

i mamy całkę zmiennej t (jeśli ostały nam się w niej jakieś x-sy, to popełniliśmy błąd) i jest to całka wymierna.

Uwaga

Warto jeszcze dodać, że w praktyce wielu studentów ma wprowadzone podstawienia Eulera tylko I rodzaju i tylko do całek typu:

, czyli takich, w których jakby

Prześledźmy podstawienia Eulera I rodzaju w akcji,  na przykładzie:

Przykład 1

Stwierdzamy, że jest to całka, w której jest związek i . Że nie da się rozwiązać ją prosto. Że a greater than 0  ( to oczywiście współczynnik przy , w naszym przykładzie jest on równy 1).

Czyli brykać będziemy podstawieniem Eulera I rodzaju.

Podstawiam:

czyli po prostu:

podnoszę obie strony do kwadratu:

Składniki z  po obu stronach się skracają (i tak ma właśnie być za każdym razem):

No i teraz właśnie trzeba wyznaczyć , i  (w tej kolejności).

Zaczniemy od :

Mamy wyrażone zmienną t. Teraz kolej na , czyli w naszym przykładzie: .

Wracamy się do naszego pierwszego podstawienia, w którym było:

Teraz znamy już  (widać, dlaczego ważna jest kolejność, prawda?), możemy więc napisać:

czyli:

Mamy więc  wyrażone zmienną .

Na koniec , które bierzemy już po prostu różniczkując obie strony wyznaczonego :

I w ten sposób wyznaczamy . Mamy więc:

Wstawiamy to wszystko do całki wyjściowej:

Na pierwszy rzut oka wygląda nam to na nudną, żmudną, ale już znana i schematyczna całka wymierna (rozkład na ułamki proste, drugi czynnik w mianowniku da się jeszcze bardziej rozłożyć). Na ogół tak jest, ale w tym konkretnym przykładzie będziemy mieli trochę szczęścia i przebijanie się przez 3 strony a4 obliczeń zostanie nam oszczędzone:

Jak wrócić się podstawieniem? Mieliśmy na początku:

Stąd oczywiście:

Czyli nasz wynik to:

CDN. (mamy jeszcze dwa rodzaje podstawień Eulera, co jeśli współczynnik  nie jest większy od zera?).

Bestsellery

Kurs Matura Rozszerzona (Formuła 2023 i 2015)

Szkoła Średnia / Autor: mgr inż. Anna Zalewska

59,00 

Kurs Prawdopodobieństwo

Studia / Autor: mgr Krystian Karczyński

39,00 

Kurs Mechanika - Statyka

Studia / Autor: mgr inż. Adam Kasprzak

39,00 

Kurs Macierze

Studia / Autor: mgr Krystian Karczyński

39,00 

Zobacz wszystkie Kursy eTrapez

Szukasz korepetycji z matematyki na poziomie studiów lub szkoły średniej? A może potrzebujesz kursu, który przygotuje Cię do matury?

Jesteśmy ekipą eTrapez. Uczymy matematyki w sposób jasny, prosty i bardzo dokładny - trafimy nawet do najbardziej opornego na wiedzę.

Stworzyliśmy tłumaczone zrozumiałym językiem Kursy video do pobrania na komputer, tablet czy telefon. Włączasz nagranie, oglądasz i słuchasz, jak na korepetycjach. O dowolnej porze dnia i nocy.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Twój komentarz będzie dostępny publicznie na naszej stronie razem z powyższym podpisem. Komentarz możesz zmienić, lub usunąć w każdej chwili. Administratorem danych osobowych podanych w tym formularzu jest eTrapez Usługi Edukacyjne E-Learning Krystian Karczyński. Zasady przetwarzania danych oraz Twoje uprawnienia z tym związane opisane są w Polityce Prywatności.


  1. student pisze:

    mam nadzieję że zarabia pan na swojej działalności kupę kasy, bo naprawdę pomaga pan masie osób

  2. Integral Love pisze:

    integral fraction numerator x over denominator square root of x squared plus 1 end root end fraction d xCzemu ta całka obok napisu “to jest całka, w której mamy związek” nie ma różniczki? 🙁

  3. całki są super pisze:

    Ale to podstawienie nie jest głupie ;-; 

  4. wojtek pisze:

    Jak policzyć taką całkę:
    Integral(1/[x+(x^2+x+1)^1/2])dx

  5. Mariusz pisze:

    Mógłbyś napisać coś o \interpretacji geometrycznej tych podstawień
    chociażby na wypadek gdyby ktoś je zapomniał

  6. Ik pisze:

    Spotkałam się z takim zapisem podstawienia Eulera I rodzaju: [/latex]sqrt{ax^{2}+bx+c}=\pm [/latex]sqrt{a}+t
    Kiedy używamy “+” a kiedy “-“?

    1. Ik pisze:

      [/latex]sqrt{ax^{2}+bx+c}=\pm[/latex]sqrt{a}x+t
      Nie wiem dlaczego nie wyświetla się poprawnie :/

  7. Mariusz pisze:

    Całki postaci \int{Rleft(x,sqrt{ax^2+bx+c}mbox{d}x}
    można przedstawic jako sumę trzech całek \int{R_{1}\left(xright)mbox{d}x}+\int{R_{2}\left(sqrt{ax^2+bx+c}right)mbox{d}\sqrt{ax^2+bx+c}}+\int{R_{3}{\left(frac{x+\frac{b}{2a}}{\sqrt{ax^2+bx+c}}right)}mbox{d}\frac{x+\frac{b}{2a}}{\sqrt{ax^2+bx+c}}}
    Podobno można tego dokonac drogą algebraiczną

  8. Mateusz pisze:

    Witam. Zbiór elementarnych kursów, które są realizowane na każdej uczelni, już zagościł w tym serwisie:) Zostało prawdopodobieństwo, statystyka ale z tym jest różnie na uczelniach. Ja miałem jeszcze na koniec ostatniego semestru (kier. energetyka) takie zagadnienia jak: funkcje zespole, całki funkcji zespolonych, badanie holomorficzności funkcji. Kursy można oczywiście rozszerzać. Wszystko zależy od chęci Pana Krystiana. Może w przyszłości jakiś podstawowy kurs z 3DGrapher’a albo MATLABA? Pozdrawiam

  9. Dominik pisze:

    Ja proponuje prawdopodobieństwo jest na każdym profilu studiów matematycznych a statystyka nie

  10. Mateusz pisze:

    krystian, dawaj na pg flache obalic!

  11. Ania pisze:

    Super są te Pana kursy:) Można zapytać czy ma Pan w planie jeszcze jakieś kursy? A jeśli tak, to jaki temat będzie obejmował następny :)?

    Pozdrawiam,
    Ania

    1. Krystian Karczyński pisze:

      Dzięki 🙂 Tak, będę tworzył następ\ne Kursy. Co do następ\nego myślałem o Statystyce, ale można najpierw zrobię Prawdopodobieństwo, nie zdecydowałem się jeszcze…

  12. Janusz pisze:

    Fajne, więcej takich. Dzięki.